Opstarten bevlooeiingen in de Vloeiweide

De vloeiweiden van de Grote Watering van Lommel zijn een uniek overblijfsel van een groots opgezet irrigatieproject van de Belgische staat in de 19e eeuw en vormen thans een beschermd landschap. Door vrijwilligers worden 15 ha grasland nog steeds bevloeid op eeuwenoude wijze, dankzij kalkrijk water, aangevoerd door een stelsel van kanalen en greppels. Hierdoor ontstond een uniek biotoop van zeldzame planten en dieren. Het bevloeien, het “witteren”, kreeg in 2019 een plaats op de Vlaamse Inventaris Immaterieel Erfgoed, als overblijfsel van een oude landbouwtechniek. Ook in de andere delen van de Grote Watering, met populierenaanplantingen en andere loofbomen leven talrijke planten en dieren. Kom wandelen en maak kennis met een gebied waar erfgoed en natuur hand in hand gaan.
Toegankelijkheid
Elke eerste zondag van de maand mag je vrij wandelen op dijken en paden. Om 14u zijn er wandelingen met een natuurgids. Je kan ook een wandeling met natuurgids aanvragen bij Toerisme Lommel, 011-54 02 21 of via conservator Jan Leroy (0474-73 59 11, minstens 2 weken op voorhand). Stevige stapschoenen aangeraden.
Beschrijving van het natuurgebied
De Watering van Lommel-Kolonie is een uniek stukje erfgoed en een waardevol natuurgebied. Vanaf 1850 werden in Noord-Limburg uitgestrekte heideterreinen ontgonnen. Dankzij een ingenieus bevloeiingssysteem werden de arme Kempense zandgronden omgevormd tot vruchtbare “vloeiweiden”. Het water was afkomstig uit de Maas en werd aangevoerd via het nieuwe Kempense kanaal Bocholt-Herentals. Het hooi van deze vloeiweiden diende vooral als wintervoeder voor het vee in de potstallen. De geproduceerde stalmest was vroeger de enige en dus onontbeerlijke mest om de schrale Kempense gronden te bemesten. Dankzij deze bevloeiing ontstond er een echt plantenparadijs.
Dieren en planten
De Vloeiweiden zijn een echt plantenparadijs. Tot nu toe zijn er ongeveer een 350-tal verschillende plantensoorten geïnventariseerd. Hierbij zijn de kleine
sporenplanten niet meegerekend. De rijkdom is zo groot dat hij moeilijk volledig te inventariseren is en nog steeds evolueert. Als we dan vaststellen dat een 200-tal van de hier groeiende planten in ons land niet meer voorkomen en meerdere zelfs vrij zeldzaam zijn, blijkt hoe belangrijk het is om de plantenrijkdom en de vloeiweiden in de toekomst te beschermen en te behouden.
Natuurbeheer
De totale bevloeiing via boven- en onderzoeven vergde jaarlijks enorm veel onderhoudswerk. Jaarlijks moesten per bevloeiingsperceel één km slootjes gezuiverd en uitgediept worden en tweemaal per jaar een totale lengte van drie km boven- en onderzoeven manueel gezuiverd worden. Ook het “inzetten” met bevloeiingswater is elk voorjaar steeds weer enorm arbeidsintensief. Om deze veeleisende en ondertussen ook kostbare handenarbeid uit te schakelen werden per perceel twee bevloeiingsslootjes extra gegraven aan weerszijden en evenwijdig met het bestaande centrale bevloeiingsslootje. Op de percelen voor houtproductie worden de populieren nu geplant langs deze bevloeiingsslootjes. Voor het onderhoud en zuiveren van de slootjes wordt de handenarbeid nu vervangen door een tractor uitgerust met een greppelfrees. De oude boven- en onderzoeven worden hier nu niet meer gebruikt.